Ernest Renan
„Nauka, mój synu, jest pomocą nieba. Jest to promień tej mądrości, która włada wszechświatem, a którą człowiek, natchniony duchem niebios, nauczył się ściągać na ziemię. Podobna promieniom słońca, oświeca, raduje, grzeje (…) Ona to przywołuje nas do prawideł ludzkiego życia. Ona uśmierza namiętności, ukróca występki, ona zagrzewa do cnoty (…) Jest to córa nieba, która zstępuje na ziemię, aby koić niedole rodzaju ludzkiego” (Bernardin de Saint-Pierre: „Paweł i Wirginia”)
I.
„Pierwszym obowiązkiem człowieka jest nie wpływać na własne poglądy, pozwalać rzeczywistości, by odbijała się w nas jak w kamerze fotograficznej, i w walkach wewnętrznych, jakie toczą się w głębi świadomości, brać udział tylko w charakterze widza” – głosił Ernest Renan (1823-1892), ironiczny heglista, pozytywistyczny sceptyk i chrześcijański platonik o pascalowskiej transparentności i witalizmie, w którego prominentnej spuściźnie przenikają się wszystkie polityczne, etyczne i duchowe dylematy epoki Postępu – „Kartezjusz mnie nauczył, że warunkiem zdobycia prawdy jest, byśmy się nie opowiadali pochopnie po żadnej stronie. Tylko oko całkowicie bezstronne ma możność ujrzenia prawdy”. (więcej…)
Andrzej Osiński - rozważania o sztuce i istnieniu 