Droga ziejąca otworem

Tony Ray-Jones, —

Oczekiwanie jest słowem zawierającym w sobie wiele z istoty wszystkich wojen, jakie kiedykolwiek toczono. Oczekiwanie może być rodzajem kaźni.

***

Smutek nie bierze się od Boga, albowiem Bóg nie wzbudza obawy u tych, do których w ciszy przychodzi. A jednak smutek mnie dosięgnął i wciąż odgradza od wielu rzeczy, i wepchnął mnie w głąb samego siebie, w owo jedyne miejsce, w którym mogę się czuć jako tako bezpiecznie wobec straszliwego zagrożenia ze strony innych jednostek, i zimnej śmierci, ciągle czujnej.

***

Robert Rauschenberg, —

Przechowałem z mojej młodości w pamięci jedynie oddzielne fragmenty, które nie zawsze potrafię na powrót spoić ze sobą. Ongiś nie prowadziłem przecież dziennika, przez co umknęło mi wiele rzeczy, za wyjątkiem tych, które – jak mniemam – są rzeczywiście ważne. Ale któż mi zaręczy, że ważne nie jest właśnie to, co się ukryło przed mymi oczami?

Szturm Ernsta Jüngera

Młodzieńczy Ernst Jünger

„Od czasu wynalezienia moralności i prochu – pisze Ernst Jünger – twierdzenie o doborze najdzielniejszych straciło dla jednostki na znaczeniu”. Znaczenie to przechodziło stopniowo na organizm państwowy, który z coraz większą precyzją ograniczał prawa i funkcje jednostek, czyniąc z nich tryby od maszyny, współzależne komórki o jawnym stopniu specjalizacji.

I oto w pojedynczym człowieku dawno przestało się liczyć to, co on sam sobą prezentuje, to, kim on jest względem bytu, ale wyłącznie to, co przedstawia sobą wobec państwa. W ten sposób produkuje się ludzi, którzy przestali być zdolni do samodzielnego życia, upoważnieni do myślenia. Państwo, będące ongiś „sumą niemal równowartościowych mocy”, utraciło pierwotną zdolność regeneracji istot żywych; teraz wyrządza im szkodę, nie znajdując w zamian stosownych mocy fizycznych (na przykład w postaci mądrego wodza), ani tym bardziej – psychicznych.

Robert Rauschenberg, —

W społeczeństwach pierwotnych partykularna klęska nie oznaczała rozdarcia narodu; jego poszczególne części, acz osłabione, ponownie łączyły się w całość. Natomiast rana zadana nowoczesnemu społeczeństwu zagraża każdorazowo egzystencji pojedynczego człowieka, a przynajmniej tej jego partii, która „nie czerpie swoich sił życiowych bezpośrednio z ziemi”, a zatem z istoty bez mała najwyższej. To niebagatelne zagrożenie jest wyjaśnieniem niepohamowanej zajadłości, jaka cechuje nasze czasy.