Poeta i życie wewnętrzne

Pablo Picasso, —

Ludzie namawiają mnie do opisania historii mojego życia. Cóż jednak miałbym do opowiedzenia, skoro nie brałem doniosłego udziału w wydarzeniach, nie byłem nawet ich naocznym świadkiem? Byłyby to dzieje człowieka, który przez znaczną część życia z upodobania i powołania skupiał swoją uwagę tylko na samym sobie, zamiast na niewiarygodnych powikłaniach świata. Historia tej uwagi będzie opisem namiętności, przemijających myśli i marzeń, których nie zdołam oddzielić od własnej natury, tysiącznych zabiegów inteligencji, uczuciowości oraz woli. Powiem o sobie wszystko albo nic – taki to będzie monolog.

***

Pablo Picasso, —

Zostałem ukształtowany przez moją lekturę, a jednocześnie wycisnąłem własne piętno na książkach, które odegrały istotną rolę w moim życiu. Mówiąc o nich, przemawiam zarazem o sobie. Dzięki temu utwory te zawierają moje najbardziej utajone dzieje, to jest to, jakim byłem niegdyś, jakim mnie zachowała pamięć.

***

Geniusz polega na rozdawaniu z siebie swojego własnego wszechświata. Posiada on dar przeobrażania życia, który nie liczy się z pozorami, wyczarowuje tajemniczy świat, którego jest wyłącznym mieszkańcem.

Dialogi z Bernanosem (II)

Pablo Picasso, —

Niezbyt dobrze się rozeznaję w tym, co piszę, i Bóg mi świadkiem, iż nie chciałbym rozeznawać się dobrze. Wystarczy, że przeanalizują mnie inni, ja zaś uważam za istotne, aby przekazać ludziom dobrej woli coś niecoś z przenikającego mnie tragizmu, z patosu życia wewnętrznego, z dotkliwej walki duchowej, jaką na co dzień wściekle staczam.

***

Robert Doisneau, —

Spośród tysiącznych rozczarowań, najboleśniejsze są te, które bez przerwy sprawiam sam sobie.

***

Czy ja w ogóle wiem, kim jestem? Leżą przede mną jakieś obowiązki, które powinienem wypełnić, cierpienie, jakie należy znieść z godnością, krzywdy, do których warto się poczuwać. Przede wszystkim zaś jednak złudzenia, które wypadałoby utracić, a „przy tego rodzaju okaleczeniach zawsze grozić może gangrena” (G. Bernanos). Ale bo czy nie jest lepiej pójść na śmierć nagim, kalekim i ułomnym, aniżeli zdegenerowanym i zgniłym?

Dialogi z Bernanosem (I)

Pablo Picasso, —

Pisząc te słowa jestem nie tylko szczery aż do bólu, ale naprawdę zdecydowany zwierzyć się ze wszystkiego. Kiedy jednak odczytuję je na powrót, chłonąc ich treść i materię, wszystko wydaje się dziwaczne, egzaltowane, kuriozalne. I nawet stąd widzę malującą się na twarzach czytelników pobłażliwą ironię.

***

Brassai, —

Nie dokonała się w moim wnętrzu żadna istotna przemiana, ani tym bardziej żaden przewrót, tylko szeroko otwierają się moje oczy, a wszelkie uczucia teatralności i przesady śmieszą niepomiernie. Niekiedy chełpię się sceptycyzmem, co nie wydaje się zbyt słuszne i kpię z przedmiotów, które mnie wzruszają. Z pewnością brak mi pola do popisu oraz okazji do prawdziwie szczerych rozmów; przychodzą mi one z trudem wobec upartej samotności. Odnoszę wrażenie, iż nasze wynurzenia powinny się odbywać wyłącznie w odruchu serca i miłości, lecz gdzie je dzisiaj znaleźć? I jak swobodnie rozprawiać o śmierci, którą zostałem napiętnowany przez niepokorne choroby dzieciństwa? Troska i uważanie na siebie stały się od tej pory moją drugą naturą, a najlżejsze niedomaganie prezentuje się w mych oczach jako herold ostatniej przypadłości. I to jest źródło bezustannych stękań i niekończących się złych nastrojów, które mnie rzadko odstępują.