Fra Angelico
Spośród wielu prawd częściowo tylko wyjaśnionych, a niewątpliwie pożytecznych, pojęcie monarchii niebieskiej jest jednym z najbardziej wartych uwagi i zarazem niełatwym do rozwikłania. Temat ten już podejmował Dante, dopatrując się w nim wyraźnej korzyści; zajął się całą kwestią wydobywając ją z mroków ciemności. W swoich pismach pytał czym są rządy Boga i co się o nich powszechnie sądzi? Jest to mocarstwo, a zatem jedynowładztwo rozciągające się na wszystkie istoty żyjące w czasie i przestrzeni oraz na „wszystkie rzeczy podległe mierze czasu”. Wyłania się z tego kwestia: Czy monarchia niebieska jest konieczna dla zapewnienia prawidłowego ładu we wszechświecie? Stwierdzenie to nie napotyka na przeszkody ani ze strony rozumu, ani historycznej tradycji i jest udowodnione mocnymi i jasnymi argumentami. Tam, gdzie istnieje wielość zorganizowana wokół jednego celu, musi istnieć element porządkujący i rządzący, a jest nim Bóg. To samo dotyczy państwa, którego dążeniem jest zapewnienie jego mieszkańcom niezagrożonego i dostatniego życia. Potrzebne jest jedno berło, zarówno w ustroju słusznym jak i wadliwym, inaczej bowiem zaciera się obraz życia społecznego, a państwo przestaje być tym, czym powinno.
W monarchii niebieskiej, której cele są zbieżne z zadaniami państwa świeckiego, istnieje tylko jeden Bóg, który nią kieruje i zarządza. Bez Niego żywe istoty nie mogłyby zrealizować swoich dążeń, a i samo królestwo byłoby bliskie upadku zgodnie z tym, co mówi Pismo: „Każde królestwo wewnętrznie podzielone pustoszeje”. Wszystkie rzeczy materialne i niematerialne są podporządkowane Bogu; prawdą jest zatem twierdzenie, że cały rodzaj ludzki także zmierza do jednego celu. Na drodze tej ogół pilnie potrzebuje kierującego i rządzącego, Jego istnienie jest niezbędne dla zapewnienia dobrego porządku we wszechświecie. Muszą Mu być podlegli ziemscy władcy i ich domeny, każda społeczność pozostaje w łączności z kosmosem, czyli Bogiem. Wszystko, co przystosowuje się do pierwotnej siły sprawczej, ma się dobrze i jest wspaniałe; dobroć Boga osiąga tu pełnię doskonałości. (więcej…)
Andrzej Osiński - rozważania o sztuce i istnieniu 