Stawka o Grahama Greene’a (II)

„Zet i dwa zera” (1985)

Współczesna prasa nawet nie sili się na zadawanie pytań – wystarczy, iż popatrzy rozmówcy na usta i już zna właściwe odpowiedzi, będzie wiedziała jak je do tych ust starannie dopasować. A oni nie zaprotestują, gdyż dobrze wiedzą, że lepiej jest, aby pisano o nich cokolwiek, niż nie wspomniano żadnym słowem.

***

Wierność nie jest równoznaczna z pamięcią. Można być wiernym i się zapomnieć, lecz można także pamiętać i być niewiernym aż do bólu.

***

„Zet i dwa zera” (1985)

Poeta jest indywidualnością, barwnym ptakiem pragnącym uciec od ogółu. Musi dokładnie ujrzeć wszystko, a sam pozostać niezauważonym, gdyż jeśli ludzie go spostrzegą, przestanie mówić pełną piersią a zacznie parodiować życie, przybierać pozy i natręctwa, i niczego się już z niego nie wydobędzie.

Lęk przed transcendencją. Szkice z Kołakowskiego (I)

„Kontrakt rysownika” (1982)

Heinrich Böll: „Kiedy mogą na podstawie liczb dowieść, czego potrafią dokonać, upajają się tą bezsensowną nicością, złożoną z kilku cyfr […] Uwielbiają czas przyszły złożony – czas przyszły złożony to ich specjalność”.

To, co przez wieki stanowiło oś metafizycznej refleksji: byt oraz niebyt, dobro, zło, ja oraz wszechświat, zostało wyszydzone i odepchnięte ze wzgardą na bok.

Wszelako problem nie ustąpi; żadna banicja i stłumienie nie są w stanie unicestwić nieusuwalnych aspektów ducha, które przetrwają katastrofę w podziemiach: ranne i uciszone, w formie spaczonej i pokrętnej, w każdym razie ekskomunikowane ze świadomości, lecz pulsujące, lecz podskórne.

***

„Kontrakt rysownika” (1982)

Filozofia jest umiłowaniem mądrości, ale jest to afekt niepozwalający na spełnienie.

Nie chodzi tu o efekt mniej bądź bardziej próżnego dociekania, o jego owoc dotykalny, co o badanie samo w sobie, spozierające za zasłonę, pragnące nie tyle ją zedrzeć, co stawiające w sytuacji wiedzy o jej istnieniu, o jej trwaniu.

W tym sensie filozofia jest, jak pragnął Karl Jaspers, raczej wezwaniem do beznadziejnych poszukiwań wiedzy, niż samą wiedzą, sytą w sobie.