Wszystkie meandry naszego życia są „tworzywem” (Novalis i nast.), z którego możemy zrobić to, co tylko chcemy. Kim kieruje duch, ten wiele potrafi zdziałać; dla człowieka tego rodzaju każde zdarzenie i każda znajomość będą „pierwszym ogniwem nieskończoności” – początkiem niekończącej się powieści.
I.
To, co nas otacza, wywiera nieustanny i niezauważalny wpływ. Ten układ jest dla nas pożyteczny kiedy jesteśmy tylko „towarzyszami jakiejś określonej epoki”, zwykłymi zjadaczami chleba, stoi natomiast na przeszkodzie wyższemu rozwojowi ludzkiej natury i pojawianiu się proroków. Prorok kieruje uwagę na wszystko, co w danym momencie dzieje się wokół nas i w nas, jego przewodnikiem jest uważność. Nadaje on rzeczom pospolitym wyższy sens, zwykłości – tajemniczość, przyziemności – godność, skończoności – romantyczność. Kreuje dzieła, które są warte „troskliwego przechowania” i które prowadzą ku nieskończoności.
Człowiek egzystuje wyłącznie dzięki prawdzie – jeżeli świadomie wyrzeka się jej, to wyrzeka się sam siebie. Jeśli zdradzi prawdę – zdradzi też i siebie. Nazbyt często spotykamy ludzi, którzy nie chcą nic o niej wiedzieć, i którzy gardzą światem uniesień i symboli. Są to istoty prymitywne, które niszczą w sobie wszelką boskość, i których niewolniczy sposób myślenia stał się w naszych czasach regułą, niemal modą.
(więcej…)
Andrzej Osiński - rozważania o sztuce i istnieniu 